Witamy jesienią ! Zgodnie z wrześniową obietnicą chcielibyśmy kontynuować temat jakim jest motywacja i zapoznać Was z kolejną porcją wiedzy o emocjach , które zarządzają naszym zachowaniem. Mamy nadzieję, że temat będzie dla Was ciekawy a zdobyta wiedza możliwa do zastosowania w Waszym życiu.
Aktywność sportowa a rodzaj motywacji
Aktywność sportowa wymaga użycia motywacji wewnętrznej, ponieważ każdy sportowiec wyczynowy i każdy sportowiec amator pragnie doświadczać poczucia sprawstwa. W literaturze z obszaru psychologii sportu spotykamy podział na motywację wewnętrzną i motywację zewnętrzną.
Pod wpływem motywacji zewnętrznej robimy różne rzeczy, ponieważ rezultatem takiej aktywności są sytuacje, które lubimy lub takie, które pozwalają uniknąć nieprzyjemnych wydarzeń np. kiedy pracujemy, aby zarobić pieniądze na mieszkanie czy rozrywki oraz aby zapewnić sobie środki do życia.
W wyniku motywacji wewnętrznej wykonujemy różne czynności, ponieważ lubimy tego rodzaju aktywność samą w sobie np. sport, podróże, sztukę. Warunki sprzyjające motywacji wewnętrznej najlepiej opisuje teoria autodeterminacji R.Ryana i E.Deciego. Według tej teorii motywacja wewnętrzna to skłonność do spontanicznego zainteresowania, eksploracji oraz opanowania nowych informacji, umiejętności i doznań. Według tej teorii, jeśli zaspokojone są potrzeby kompetencji, więzi z innymi ludźmi i autonomii, prawdopodobnie pojawi się motywacja wewnętrzna. Jeśli natomiast wymienione potrzeby nie są zaspokojone ( np. są tłumione ) pojawienie się motywacji wewnętrznej jest mniej prawdopodobne. Osoby o motywacji wewnętrznej wykazują większe zainteresowanie, pobudzenie i pewność siebie przy realizacji zadań do których są wewnętrznie motywowane niż osoby o motywacji zewnętrznej. Cechują je większe umiejętności, wytrwałość i kreatywność oraz silniejsze poczucie własnej wartości i subiektywny dobrostan. Te zalety motywacji wewnętrznej występują nawet wtedy, gdy ludzie z motywacją wewnętrzna i zewnętrzną mają taki sam poziom postrzeganych kompetencji i własnej skuteczności.
Motywacja wewnętrzna może być wzmocniona poprzez możliwość wyboru sposobu wykonania zadania, szanse na własne ukierunkowanie oraz informacje zwrotne potwierdzające poprawne wykonanie danego zadania. Informacje zwrotne ukazujące negatywne efekty działalności osłabiają motywację wewnętrzną. Pozytywne informacje zwrotne wzmacniają motywację wewnętrzną, ponieważ zwiększają dostrzegalną kompetencję związaną z danym zadaniem.
Motywację wewnętrzną osłabia kara, groźba kary, wymuszona ocena oraz narzucanie celów, terminów i dyrektyw. Motywacja wewnętrzna jest także osłabiana przez nagradzanie ludzi za ukończenie interesujących zadań, zwłaszcza jeśli te nagrody uważane są za kontrolujące. Zarówno karzące jak i pozytywne bodźce zmniejszają motywację wewnętrzną, ponieważ redukują poczucie autonomii i zwiększają przekonanie, że działalność była spowodowana lub kontrolowana zewnętrznie a nie wewnętrznie. Skutkiem tego jest postrzeganie swej działalności jako obietnicę nagrody lub kary a nie rezultatu własnego zainteresowania.
Nie ma nic złego w motywacji zewnętrznej jeśli nie przewyższa ona motywacji wewnętrznej. Dlatego zachęcamy wszystkich czytających żeby ze wszystkich sił poszukiwali i znajdowali w sobie wewnętrzne motywatory. Łatwiej wówczas będzie uwierzyć w swoje mocne strony i budować nowe zasoby !
Skoro zdecydowaliśmy, że napiszemy dzisiaj o motywacji wewnętrznej, chcielibyśmy także uchylić rąbka tajemnicy na temat rozwoju motywacji wewnętrznej. Wiele działań, które są dla nas w dorosłym życiu wewnętrznie motywujące np. sport, niektóre rodzaje pracy, kiedyś mogło nas odstręczać. Musieliśmy nauczyć się osiągać stan wewnętrznej motywacji do działań.
Gdy dzieci rozwijają się, internalizują i integrują coraz więcej zasad i doświadczeń, zwiększając swoją autonomię w wykonywaniu różnych czynności. Również zakres zasad, które mogą zinternalizować, zwiększa się wraz ze wzrostem ich możliwości poznawczych.
Rozwój motywacji wewnętrznej dzieci jest częściowo determinowany przez stopień, w jakim potrzeby więzi z innymi, kompetencji i autonomii są zaspakajane przez rodziców, trenerów, nauczycieli oraz innych ważnych członków ich sieci społecznej. Potrzeby więzi z innymi ludźmi, kompetencji oraz autonomii są do pewnego stopnia determinowane konstytucjonalnie. Dzieci wykazują zachowania przywiązaniowe już od najwcześniejszych chwil życia. Od momentu narodzin starają się opanowywać umiejętności i później autonomicznie ich używać.
Dzieci, których potrzeby więzi z innymi ludźmi są zaspokojone we wczesnym dzieciństwie, wykazują większą motywację wewnętrzną.
W dzieciństwie styl rodzicielski, który jest wspierający a nie kontrolujący, rodzi motywację wewnętrzną. Podobnie trenerzy, którzy przyjmują wspomagający a nie krytyczny styl, zwiększają wewnętrzna motywację sportowców.
Dzieci, których potrzeby kompetencji i autonomii są zaspokojone przez stawianie przed nimi odpowiednich do ich wieku zadań i obowiązków, rozwijają zintegrowane wzorce regulacji dotyczące tych zadań. Dzieci, którym dawane są zadania zbyt zaawansowane na ich wiek, pozostają motywowane zewnętrznie do ich wykonania.
Rozwijamy motywację wewnętrzną, aby wykonywać działania, które :
- Są w umiarkowanym stopniu wyzwaniami.
- Czujemy, że zrobimy to dobrze.
- Dają nam satysfakcję.
Przy bardzo skomplikowanych i trudnych zadaniach , motywację wewnętrzną można rozwinąć poprzez podejmowanie początkowo umiarkowanie trudnych celów cząstkowych. Po zrealizowaniu wielu celów cząstkowych można podjąć całe zadanie lub aktywność. Poczucie własnej skuteczności częściowo pośredniczy w motywacji wewnętrznej.
Związek między nagrodami i rozwojem motywacji wewnętrznej nie jest prosty. Nagrody postrzegane bardziej jako informacja niż kontrola, mogą pomóc przesuwać się po kontinuum autodeterminacji w kierunku motywacji wewnętrznej , dopóki dają nam znać, jak dobrze radzimy sobie z zadaniem.
Mamy nadzieję, że z zaciekawieniem przeczytaliście nasz październikowy artykuł. Wierzymy, że wiedza, którą Wam dostarczamy, wzbogaca Wasze kompetencje i podnosi poziom autodeterminacji do przeczytania listopadowego artykułu 😊
Tutaj znajdziesz pozostałe artykuły z serii „Nie chcę mi się”!
W imieniu Fundacji Otylii Jędrzejczak – Beata Mieńkowska Psycholog
